Urząd Gminy Izabelin - Gmina Izabelin

USUŃ AZBEST, nie zwlekaj! W Polsce wszystkie wyroby zawierające azbest powinny być usunięte do 2032 r.

Co to jest AZBEST?

Azbest to nazwa handlowa grupy naturalnie występujących w środowisku minerałów charakteryzujących się włóknistą budową. Pod względem chemicznym stanowią uwodnione krzemiany magnezu, sodu, wapnia i żelaza. Włókna azbestu należą do najcieńszych spośród wszystkich minerałów występujących na ziemi. Wdychanie ich stanowi zagrożenie dla zdrowia i życia człowieka. Azbest zaliczany jest do substancji o udowodnionym działaniu rakotwórczym, za które odpowiedzialne są: właśnie ta włóknista budowa i wielkość cząstek oraz ich trwałość w środowisku biologicznym (organizmie człowieka). Niektóre azbesty ulegają częściowemu rozpuszczeniu w płynach fizjologicznych, inne są trwałe. Zagrożenie chorobą jest często bagatelizowane ze względu na mikroskopijną wielkość włókien (są niewidoczne dla oka ludzkiego) oraz długotrwały i utajony rozwój choroby, często trwający kilkanaście-kilkadziesiąt lat.

Azbest w dobrym stanie technicznym, nienaruszonym zasadniczo nie stanowi większego zagrożenia dla zdrowia. Staje się niebezpieczny w przypadku stopniowej degradacji wyrobu, uszkodzeń czy obróbki mechanicznej (cięcie, wiercenie, kruszenie), w skutek których włókna są uwalniane do powietrza. Dostanie się ich do dróg oddechowych i kumulowanie się w płucach może powodować poważne choroby układu oddechowego, takich jak: azbestoza, międzybłoniak opłucnej oraz inne postaci nowotworów azbestozależnych.

Azbest znany jest od kilku tysięcy lat. Jego występowanie jest dość powszechne. W końcu XIX wieku rozpoczęto wydobywanie azbestu na skalę przemysłową, początkowo w Kanadzie (Quebec), a następnie na terenie byłego ZSRR (Ural) – ich produkcja stanowiła 2/3 światowej produkcji azbestu w XX wieku. Wydobycie prowadziły również: Włochy, Stany Zjednoczone, Chiny, Brazylia, Grecja, Australia, w Afryce głównymi producentami były: Republika Południowej Afryki oraz Zimbabwe. Światowe złoża azbestu szacuje się na ponad 550 mln ton, szczyt wydobycia osiągnięty został w 1980 r. i wyniósł ok. 5 mln ton.

W Polsce nie występują złoża azbestu. Zakłady produkcyjne korzystały z azbestu importowanego, głównie z byłego Związku Radzieckiego, również z Chin i Afryki Południowej. Szacuje się, że na terenie kraju wprowadzono do obrotu ok. 15,5 mln ton wyrobów azbestowych.

Azbest ze względu na swoje unikalne cechy fizyczne i chemiczne (m.in. wysoka wytrzymałość mechaniczna, giętkość, możliwość przędzenia włókien, odporność na działanie mrozu i wysokich temperatur, niepalność, łatwość łączenia się z innymi materiałami, odporność na działanie kwasów, substancji żrących) stosowany był w produkcji około 3000 wyrobów przemysłowych. Wykorzystywano go głównie do produkcji materiałów budowlanych, szczególnie płyt dachowych (faliste i płaskie karo) i elewacyjnych, a także do produkcji rur azbestowo-cementowych do instalacji wodociągowych i kanalizacyjnych, kształtek do kanałów wentylacyjnych, przewodów kominowych, zsypów w budynkach wielokondygnacyjnych, wyrobów tekstylnych, mas uszczelniających i ogniotrwałych. Okres stosowania azbestu w budownictwie na szeroką skalę to lata 60. XX wieku.

W latach 80. XX wieku, azbest uznany został za jeden z najbardziej rozpowszechnionych czynników rakotwórczych w środowisku. Wcześniej – uznawany ze względu na swoje cechy za doskonały materiał budowlany, dziś – uznany za kancerogenny i powodujący szereg problemów zdrowotnych. Jest jednym z najgroźniejszych zanieczyszczeń na ziemi. To, co stało się przyczyną masowego wykorzystania azbestu na świecie, czyli właściwości chemiczne (odporność chemiczna) oraz fizyczne (budowa włókien) stanowią jednocześnie przyczynę największego zagrożenia dla zdrowia i życia z jego strony.

Ze względu na szkodliwość wyrobów azbestowych dla zdrowia, ich produkcja została zakazana w Polsce. Zgodnie z ustawą z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest od 28 marca 1999 r. obowiązuje zakaz obrotu azbestem i wyrobami zawierającymi azbest. W 2002 r. Rada Ministrów przyjęła krajowy „Program usuwania azbestu
i wyrobów zawierających azbest stosowanych na terytorium Polski”, a następnie „Program Oczyszczania Kraju z Azbestu na lata 2009-2032”, będący kontynuacją i aktualizacją wcześniejszego programu.

Zgodnie z założeniami ww. Programu Rada Gminy Izabelin 14 września 2011 r. uchwaliła Program usuwania wyrobów zawierających azbest na terenie Gminy Izabelin (uchwała Nr X/80/11), natomiast Wójt Gminy Izabelin Zarządzeniem Nr 144/2013 z dnia 22.05.2013 r. określił zasady odbioru i unieszkodliwiania odpadów zawierających azbest.

W krajach Unii Europejskiej całkowity zakaz stosowania azbestu wprowadzony został 1 stycznia 2005 r.

Na przełomie sierpnia i września 2021 r. na terenie gminy odbyła się inwentaryzacja wyrobów azbestowych. Zgodnie z jej wynikiem do unieszkodliwienia pozostało 357 419 kg azbestu [357,418 Mg], najwięcej w miejscowości Truskaw, tj. 99 777 kg. Zestawienie ilościowe przedstawiono w tabeli poniżej.

Zachęcamy właścicieli nieruchomości, na których wykorzystywany jest azbest, do jego usunięcia.

Zapraszamy do Urzędu w celu złożenia wniosku i skorzystania z dofinansowania na odbiór, transport i utylizację wyrobów azbestowych. Umożliwi to pozbycie się niebezpiecznego odpadu w sposób legalny i bezpłatny.

Więcej informacji: Wydział Ochrony Środowiska, tel. 22 722 89 31.

PAMIETAJ!

Azbest ma zniknąć z Polski do 2032 r.!