Urząd Gminy Izabelin - Gmina Izabelin

Na zarzut o zbyt wysokim usytuowaniu miernika na dachu CKI co miałoby mieć bardzo istotny wpływ na wyniki pomiarów Zastępca Wójta odpowiedział, że możliwość zmiany jego lokalizacji zostanie rozważona. Eksperci z którymi kontaktowali się przedstawiciele Alarmu smogowego rekomendowali, że zasadniczo czujnik nie powinien być wyżej niż 8m nad powierzchnią ziemi, podczas gdy czujnik gminny jest zamontowany na poziomie 13 metrów.

Zastępca Wójta przytoczył także wyniki analiz GIOŚ (Główny Inspektor Ochrony Środowiska) – wykorzystujące metodologię określoną w unijnej Dyrektywie z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie jakości powietrza i czystszego powietrza dla Europy  - zamieszczone w ostatnim raportowanym okresie badania jakości powietrza dla Izabelina, czyli dla roku 2016:

• średnioroczna wartość stężenia pyłu PM10 – 21,1 μg/m3.      Poziom dopuszczalny - 40 μg/m3;
• średnioroczna wartość stężenia pyłu PM2,5 – 16,6 μg/m3.     Poziom dopuszczalny - 25 μg/m3.
• średnioroczna wartość stężenia benzo(a)pirenu – 1,4 ng/m3.  Poziom docelowy - 1 ng/m3.
• średnioroczna wartość stężenia dwutlenku azotu NO2 – 14,4 μg/m3.Poziom dopuszczalny – 40μg/m3.

Gmina Izabelin w zakresie średniorocznych wskaźników zanieczyszczeń powietrza ma więc wg oficjalnych danych jedynie przekroczony poziom stężenia benzo(a)pirenu.

Znaczna grupa uczestników spotkania - będąca najprawdopodobniej pod silnym wpływem doniesień medialnych o bardzo wysokich zanieczyszczeniach w miastach na terenie Polski i wysokich chwilowych lub godzinowych odczytach niehomologowanych wskaźników sieci Airly czy LookO2 (czy też gminnego na dachu CKI)  z terenu Izabelina, których producenci wykorzystując  „chwytliwe” przyrównanie tych danych do dopuszczalnych średniodobowych norm unijnych (i zarazem krajowych)  celem wywołania silniejszego efektu społecznego - kwestionowała te najbardziej obiektywne i wiarygodne dane będące w dyspozycji instytucji naukowych i zajmujących się ochroną środowiska z jakich może dla podejmowania swych decyzji korzystać gmina. 
Zastępca Wójta poinformował, iż w świetle posiadanych danych i wiedzy głównym źródłem zanieczyszczeń powietrza (które sporadycznie przeradzają się w smog) w gminie są przestarzałe urządzenia grzewcze i niska jakość paliw stosowanych w gospodarstwach domowych (ponad 80% pyłów PM10 i PM2,5) dlatego program wsparcia wymiany starych kotłów jest nie tylko potrzebny, ale wręcz niezbędny. Najczęściej w gminie mamy do czynienia z uciążliwymi  lokalnymi zadymieniami (ze względu na brak charakterystycznej dla smogu wilgotnej mgły i zastoju powietrza występuje „jedynie” suchy dym) wywoływanymi przez przestarzałe piece i kotły wykorzystujące niskogatunkowe paliwa, czy niestety również czasem i odpady. Do tego dochodzi także problem wilgotnego drewna spalanego w kominkach.
 

Zastępca Wójta poinformował także, o nieuświadomionym wśród posiadaczy kominków problemie  jakim jest generowane przez nie zanieczyszczenie powietrza w mieszkaniach po ich rozpaleniu, na co zwracali także uwagę przedstawiciele Alarmu Smogowego. Przedstawił slajd zawierający wyniki badań opracowany przez AGH na zlecenie Krakowskiego Alarmu Smogowego (poniżej). W świetle tych badań okazało się, że kominek powoduje, iż w mieszkaniu z kominkiem można mieć przez wiele godzin wyższe stężenie zanieczyszczeń niż na zewnątrz, praktycznie niespotykane w naszej gminie bo aż 450 ug/m3.

Zastępca Wójta poinformował także o działaniach zrealizowanych przez Gminę Izabelin w zakresie zanieczyszczeń powietrza jakie podjęto od stycznia 2017r., czyli od momentu  zaistnienia w skali społecznej problemu ze smogiem w metropolii warszawskiej:

1. instalacja urządzeń pomiaru zanieczyszczeń powietrza – czujnik wraz za stacją pogodową firmy Eco Clima usytuowany  na dachu CKI oraz drugiego czujnika firmy Airly usytuowanego w przedszkolu w Laskach;
2. informowanie społeczności przez stronę internetową www.gmina.izabelin.pl o stanie jakości powietrza – czujnik zapewnia ciągły odczyt pomiarów czujnika zanieczyszczeń z którego mogą korzystać wszyscy mieszkańcy;
3. w grudniu trafiły do skrzynek na listy wszystkich mieszkańców gminne ulotki nt. szkodliwości palenia odpadów oraz informacja nt. zjawiska smogu i jego skutków dla zdrowia;
4. w grudniowych „Listach do sąsiada” pojawił się obszerny artykuł dotyczący zanieczyszczeń powietrza, głównych wskaźników zanieczyszczeń i możliwości im przeciwdziałania; 
5. wysłane zostały komunikaty elektroniczne do dyrekcji placówek oświatowych z linkiem do odczytu jakości powietrza w gminie oraz prośbą o sprawdzanie i reagowanie w momencie znacznych przekroczeń ;
6. uchwalono program wymiany pieców w gminie Izabelin;
7. budowa ścieżek rowerowych (lato 2018)

Zastępca poinformował także o planowanych działaniach gminy w zakresie redukcji zanieczyszczeń:

1. wdrożenie programu wymiany kotłów CO starych generacji na  nowoczesne niskoemisyjne środki krajowe lub gminne;
2. intensyfikacja edukacji mieszkańców w zakresie ochrony jakości powietrza;
3. propagowanie termomodernizacji budynków;
4. propagowanie wykorzystywania OZE;
5. przebudowa skrzyżowania w Mościskach w celu rozładowania korków i redukcji spalin oraz przyspieszenia czasu przejazdu komunikacji publicznej do stacji Metro Młociny;
6. budowa dodatkowego wyjazdu z Hornówka przez Izabelin B (I Poprzeczna/ Kordeckiego, Jana Kazimierza)  i Klaudyn z rozwidleniem do Naftowej i Żołędziowej (trasy KZ – droga ekspresowa S7) we współpracy z St. Babicami i Warszawą;
7. wprowadzenie niskoemisyjnych i bezemisyjnych autobusów we współpracy z ZTM w latach 2019/2020;
8. dążenie do wejścia Gminy Izabelin do I strefy biletowej ZTM w 2019 roku celem redukcji ruchu samochodów osobowych na rzecz komunikacji publicznej;
9. budowa stacji szybkiego ładowania autobusów elektrycznych i samochodów osobowych w latach 2019/2020;
10. instalacja homologowanego czujnika pomiarów zanieczyszczeń powietrza w ramach Programu Wirtualny WOF do 2021 roku.

Po prezentacji Zastępcy Wójta głos zabrał inspektor Patryk Olszówka, odpowiadający w gminie za przygotowanie i realizację uchwały Rady Gminy w zakresie wsparcia wymiany kotłów CO, który przedstawił założenia programu, zasady finansowania i harmonogram, uzależniony od decyzji nadzorczej wojewody względem uchwały na którą gmina Izabelin nadal czeka.

Program wsparcia wymiany kotłów na paliwa stałe jest skierowany do mieszkańców gminy, którzy posiadają prawo do dysponowania nieruchomością na cele budowlane oraz nie posiadają zaległości z tytułu podatków i innych opłat względem Gminy Izabelin. Warunki dodatkowe:

• Posiadanie starego pieca węglowego lub drzewnego.
• Likwidacja starego źródła ciepła.

Zasady dofinansowania uzależnione są od rodzaju nabywanego nowego źródła ciepła i wyróżniają 2 grupy:
GRUPA A

• Pompa ciepła typu powietrze-woda
• Kocioł gazowy
• Kocioł elektryczny

Grupa A może skorzystać z dotacji do 70% łącznej wartości, ale nie więcej niż 5 000 zł.

GRUPA B

• Kocioł węglowy kat. V
• Kocioł olejowy
• Kocioł na biomasę

Grupa B może skorzystać z dotacji do 70% łącznej wartości, ale nie więcej niż 3 000 zł, ale wyłącznie w sytuacji braku możliwości przyłączenia do sieci gazowej.

Wniosek o udzielenie dotacji stanowiący Załącznik nr 1 do uchwały nr XXXIII/292/17 powinien być złożony w terminie do: 31.08.2018 r.

Inspektor Patryk Olszówka zwrócił uwagę uczestników na obowiązki dla mieszkańców wynikające z Uchwały nr 162/17 Sejmiku Województwa Mazowieckiego z dnia 24 października 2017 r.:

1. Od 1 lipca 2018 r. zakaz stosowania w instalacjach  mułów i flotokoncentratów węglowych; węgla brunatnego; węgla kamiennego (średnica 0-3mm); paliw zawierających biomasę o wilgotności powyżej 20%.
2. Obowiązek wymiany kotłów klasy 1 i 2 do końca 2022 r.
3. Obowiązek wymiany kotłów klasy 3 i 4 do końca 2027 r.
4. Obowiązek wymiany kominków lub wyposażenie w urządzenia ograniczające pył do końca 2022 r.

Po przedstawieniu gminnego programu wsparcia wymiany kotłów uczestnicy mieli możność zadawania pytań  przedstawicielom Policji, Polskiego i Krakowskiego Alarmu Smogowego oraz Zastępcy Wójta i Inspektorowi zajmującemu się uchwałą o programie wsparcia wymiany kotłów i pieców. 

W związku z odpowiedzią przedstawiciela Policji na zarzuty uczestników spotkania o brak reakcji na zgłoszenia w sprawach spalania odpadów, jakoby było to wyłącznym obowiązkiem gminy i Wójta oraz udzieleniem przez przedstawiciela Polskiego Alarmu Smogowego informacji, iż zajęcie się zgłoszeniem „możliwości popełnienia wykroczenia” w postaci spalania odpadów jest obowiązkiem Policji, a nie gminy (o ile mieszkaniec udostępni w toku dalszego postępowania w sprawach o wykroczenia swoje dane osobowe) Zastępca Wójta poinformował, iż postara się ten problem natury prawnej rozwiązać we współpracy z Komendą Powiatową Policji, a jednocześnie gmina opracuje sposób „miękkiego” rozwiązywania takich problemów sąsiedzkich w pierwszej kolejności  – t.zn. bez konieczności podawania danych osobowych przez zgłaszającego i wchodzenia na drogę postępowania w sprawach o wykroczenia w oparciu o wykorzystanie doświadczeń innych gmin i pomoc przedstawicieli Polskiego Alarmu Smogowego. Zastępca Wójta poinformował także o rozmowach ze Starymi Babicami w sprawie nawiązania współpracy z tamtejszą Strażą Gminną.
 
W odpowiedzi na zarzut jednego z mieszkańców o braku istotnych działań ze strony gminy w kwestii walki z rzekomym bardzo poważnym problemem smogu w Izabelinie, gdzie normy unijne zanieczyszczeń są „przekraczane 10-krotnie”  Zastępca Wójta poinformował, że gmina podjęła działania stosowne do sytuacji jaka powstała po pojawieniu się problemu smogowego w styczniu 2017 roku i adekwatne  do oficjalnych urzędowych danych i obowiązującego prawa, a rzekome zanieczyszczenie powietrza przekraczające normy unijne 10-krotnie jest wprowadzaniem mieszkańców w błąd, gdyż wynika z przyrównania przez niehomologowane czujniki danych chwilowych lub godzinowych  do dopuszczalnych unijnych norm średniodobowych, co jest ewidentnym błędem. Niezależnie od powyższego gmina nie może swych działań opierać na danych z niehomologowanych czytników, a jedynie na danych oficjalnych, które zaprezentowane zostały wcześniej i nie wykazują istotnych problemów ze smogiem, gdyż występują one sporadycznie. Głównym problemem naszej gminy są lokalne zadymienia i odory powstające w godzinach wieczornych wynikające ze stosowania przez niektórych mieszkańców niskogatunkowych paliw stałych, przestarzałych technologicznie kotłów CO i pieców kategorii niższej niż 3, czy spalaniem paliw zbliżonych do odpadów. Część problemu wywołują także kominki, zwłaszcza gdy spala się w nich niewłaściwe i zawilgocone, niesezonowane przez 2 lata drewno. Rzadko w gminie zgłaszane są przypadki spalania odpadów, co dla niektórych mieszkańców stanowi jednak istotny problem sąsiedzki. Warto w tym miejscu także przypomnieć, iż Gmina Izabelin była pierwszą gminą w Polsce, która uregulowała systemowo odbiór odpadów z gospodarstw domowych już w 2011 roku. Dzięki temu problem spalania śmieci radykalnie się zmniejszył i powietrze stało się istotnie czystsze.

W odpowiedzi na pytanie o regulamin utrzymania porządku i czystości w gminie  Zastępca Wójta poinformował, iż najnowszy regulamin jest po przyjęciu uchwały go zawierającej przez Radę gminy w procesie zatwierdzania przez wojewodę.

W odpowiedzi na pytanie o skalę problemu z kotłami węglowymi starszych generacji Zastępca Wójta Ryszard Haczek poinformował, iż w gminie wg danych uzyskanych z PGNiG ponad 2600 posesji ma ogrzewanie gazowe. Około 600 domów posiada wyłącznie kotły węglowe lub olejowe, przy czym ok. 500-600 posesji posiadających ogrzewanie gazowe lub inne może wg szacunków korzystać czasami także z kotłów węglowych. Istotna część tych kotłów (ponad 50%) jest niższej klasy niż 3, czyli powinna zostać wymieniona lub zmodernizowana do przynajmniej klasy 3 do końca 2022 r. i to realizacji tego celu ma służyć gminny program wsparcia wymiany kotłów kategorii niższej niż 3. 

W załączeniu prezentacje Zastępcy Wójta Ryszarda Haczeka  i Inspektora Patryka Olszówki przygotowane na debatę. 

Sprawozdanie sporządził: Patryk Olszówka

Zatwierdził : Zastępca Wójta  Ryszard Haczek
 

Wnioski i oczekiwania przedstawione przez Mieszkańców podczas Izabelińskiej debaty w sprawie smogu w dniu 9 stycznia 2018r. 

1. Kontrola palenisk pod kątem nielegalnego spalania odpadów – powołanie straży gminnej w Izabelinie w kooperacji z gminą Stare Babice lub też kilkoma innymi mniejszymi gminami (względy finansowe); uzyskanie przez Urząd Gminy wsparcia w tym zakresie ze strony policji; zatrudnienie na etat strażnika gminnego osoby nie zamieszkującej na terenie żadnej z gmin partycypujących w projekcie.
2. Powołanie zespołu ds. walki z zanieczyszczeniem powietrza – złożony z pracowników Urzędu Gminy Izabelin, mieszkańców gminy, organizacji pozarządowych, ekspertów zewnętrznych.
3. Harmonogram działań dot. walki z zanieczyszczeniem powietrza na rok 2018 oraz lata kolejne.
4. Inwentaryzacja rodzajów palenisk stosowanych przez mieszkańców gminy (w tym kominków)  przeprowadzona na terenie całej gminy.
5. Przeniesienie czujnika mierzącego poziom zanieczyszczenia powietrza zamontowanego na dachu Urzędu Gminy na niższą zalecaną przez ekspertów wysokość ( preferowana- 1,5- 2 m nad poziomem gruntu).
6. Dokonanie zmian w poziomie prezentacji danych dotyczących poziomu zanieczyszczenia powietrza pochodzących z czujnika zamontowanego na dachu Urzędu Gminy- rozpoczęcie prezentacji poziomu wskaźnika PM  10 również w ujęciu średniodobowym, a PM 2,5 w ujęciu średniorocznym celem umożliwienia porównywania danych z normami WHO.
7. Dokonanie zmian w prezentacji danych pochodzących z czujnika zamontowanego na dachu Urzędu Gminy poprzez ponowne właściwe skorelowanie odpowiednich symboli kolorystycznych w legendzie na mapkach prezentowanych przez Urząd Gminy na swojej stronie internetowej z danymi poziomami PM 10 i PM 2,5 celem uniknięcia sytuacji, w której użytkownik mapy nie posiadający głębszej wiedzy o normach dotyczących zanieczyszczenia powietrza dokonuje błędnej oceny sytuacji.
8. Włączenie czujnika (pyłomierza) z dachu Urzędu Gminy do sieci innych czujników firmy Ecoclima w celach porównawczych.
9. Uwzględnienie w programie wsparcia najbardziej potrzebujących poprzez kategoryzację ich poziomu zamożności  (program dopłaty do wymiany pieców, dopłaty do kosztów paliwa gazowego (przykład miasta Skawina)).
10. Zatrudnienie przez gminę ekspertów od zanieczyszczeń powietrza – tzw. ekodoradców dzięki dedykowanym funduszom z Unii Europejskiej.
11. Opublikowanie procedury zgłaszania przez mieszkańców nielegalnego spalania odpadów w gminie (numer telefonu czynny 24 h przez 7 dni w tygodniu do osoby/ komórki w urzędzie gminy odpowiedzialnej za kontrolę zgłoszeń i interwencję w tym względzie; prowadzenie ewidencji zgłoszeń dotyczących nielegalnego spalania odpadów).
12. Ustawienie dodatkowych czujników mierzących poziom zanieczyszczenia na terenie gminy.
13. Opracowanie programu wsparcia dla rodzin słabszych ekonomicznie ze strony GOPS (dodatkowe dotacje do wymiany kotłów CO oraz dopłaty do paliw, termomodernizacji etc.).
14. Wyjaśnienie z KPN charakterystyki sprzedawanego przezeń drewna opałowego.

Sporządził: Patryk Olszówka

Wnioski  z debaty konsultowała z ramienia Stowarzyszenia DziałajMY : Aleksandra Hinc

Zatwierdził: Zastępca Wójta  Ryszard Haczek