Urząd Gminy Izabelin - Gmina Izabelin

Nie marnuj żywności, stosuj proste zasady i ogranicz straty !

W marcowych „Listach do Sąsiada”, w artykule „Zapobiegaj powstawaniu odpadów 
a te które wytworzyłeś segreguj na szóstkę” poruszyliśmy temat marnowania żywności. Uznając przedstawione zagadnienie za istotne, również z punktu widzenia ochrony środowiska, niniejszym artykułem spróbujemy rozwinąć wątek i bardziej szczegółowo podpowiedzieć Państwu, jak ograniczyć straty w kuchni. 
Na początek trochę statystyk. Według tegorocznego raportu przygotowanego przez ONZ, na świecie marnowanych jest rocznie prawie miliard ton żywności tj. 1/3 światowej produkcji, z czego 570 mln ton w gospodarstwach domowych. Prawie 1/10 globalnych strat, czyli około 90 mln ton przypada na Unię Europejską. W naszym kraju, w skali roku, do koszy trafia ok. 5 mln ton zepsutej żywności, w tym blisko 3 mln pochodzą z naszych domów. Marnotrawienie żywności to nie tylko bezpośrednie straty w produktach spożywczych ale także w gospodarce wodnej. Przykładowo wyhodowanie jednego jabłka to zużycie 70 l wody, by móc delektować się filiżanką kawy potrzeba 140 l wody, a uzyskanie kilograma wieprzowiny wymaga użycia 6000 l wody. Wyrzucanie artykułów spożywczych przyczynia się także do wzrostu tzw. śladu węglowego, czyli zwiększenia emisji gazów cieplarnianych, powstających podczas produkcji żywności, a następnie w trakcie niewłaściwego zagospodarowywania odpadów biodegradowalnych. Zauważmy, że straty w żywności powstają na wszystkich etapach jej produkcji i wykorzystania: w produkcji rolniczej, przetwórstwie, dystrybucji (transport, magazynowanie, handel, gastronomia) i konsumpcji. W niniejszym artykule skupiamy się na końcowym elemencie łańcucha, najbardziej licznym i generującym największe, jak wykazaliśmy powyżej, straty – czyli nas, konsumentach. 
  

Organizacja Narodów Zjednoczonych, instytucje Unii Europejskiej, a także instytucje 
i organizacje działające w poszczególnych krajach, w tym w Polsce, zajmujące się tą tematyką, od lat próbują zwrócić uwagę decydentów i społeczeństw na narastający problem, tym bardziej niepokojący, że około 900 mln ludzi na świecie cierpi z powodu niedożywienia, a większą część strat można by wyeliminować, stosując proste metody, o których dalej. 
Ważnym krokiem w walce z marnowaniem żywności w naszym kraju jest przyjęta 
w 2019 r. ustawa o przeciwdziałaniu marnowaniu żywności. Dokument ten nakłada na sklepy wielkopowierzchniowe (powyżej 250 m2) obowiązek przekazywania organizacjom charytatywnym, niesprzedanych, ale nadających się do spożycia artykułów.
Gmina Izabelin także dokłada swoją cegiełkę do tych starań. Przybliżamy Państwu wskazane zagadnienia w lokalnych mediach, a już w 2019 roku uruchomiliśmy jadłodzielnię – lodówkę, 
w której można zostawić dla innych zapakowane produkty żywnościowe, które z różnych powodów nie zostały wykorzystane w Państwa domach. Szczegółowy regulamin znajduje się na lodówce, którą ustawiliśmy przy Carrefour w Izabelinie. W ramach porozumienia z Gminą sklep dba o lodówkę oraz regularnie ją zapełnia produktami, zgodnie z założeniami przytoczonej powyżej ustawy.
                                                     
Zanim przejdziemy do konkretnych przykładów właściwego postępowania z żywnością, chcemy jeszcze zwrócić Państwa uwagę na daty ważności, umieszczane na opakowaniach produktów. Należy pamiętać, że jest zasadnicza różnica między terminem przydatności do spożycia (TPS) i datą minimalnej trwałości (DMT). Otóż produkty oznaczone „najlepiej spożyć przed …” (DMT) powinny zostać wykorzystane do wskazanej daty, ale nic się nie stanie, jeżeli zjemy je po tym czasie, pod warunkiem prawidłowego przechowywania i braku widocznych zmian (np. mąka, olej, makaron), natomiast żywność z oznaczeniem „najlepiej spożyć do …” (TPS) nie nadaje się do spożycia po wskazanym terminie – zjedzenie produktu przekraczającego tę datę może nawet powodować konsekwencje zdrowotne (np. nabiał, mięso, wędliny). 

W celu ograniczenia marnotrawienia żywności warto czerpać ze wskazówek kampanii społecznej Instytutu Ochrony Środowiska – Państwowego Instytutu Badawczego „Jedz Bez Wyrzutów”, wspierającej konsumentów w odpowiedzialnym postępowaniu z żywnością – „bez wyrzucania do kosza, bez wyrzutów sumienia i z korzyścią dla środowiska”. Pamiętajmy:
• planuj posiłki,
• planuj zakupy – przemyśl i przygotuj listę zakupów i trzymaj się jej w sklepie,
• nie idź do sklepu głodny,
• staraj się kupować produkty lokalne i sezonowe,
• sprawdzaj etykiety (terminy do spożycia przed i do),
• unikaj promocji typu „kup 3 w cenie dwóch” itp.,
• nie obawiaj się kupować produktów gorzej wyglądających, czy tych przecenionych, 
o krótkim terminie przydatności (jeśli akurat są na Twojej liście zakupów) – krzywa marchewka smakuje tak samo, podobnie jogurt z datą ważności do jutra,
• właściwie przechowuj produkty w lodówce:
o górna i środkowa półka: dżemy, nabiał, gotowe posiłki, przetworzone termicznie mięso,  sałatki – przykryte lub w zamkniętych pojemnikach
o dolna półka: surowe mięso, drób, ryby – najlepiej w pojemnikach
o szuflada: warzywa i owoce
o półki na drzwiach lodówki: olej, przetwory w słoikach, sosy, jajka,
• niektóre produkty przechowuj poza lodówką: np. pomidory, banany, awokado, oliwę 
z oliwek, miód,,
• właściwie przechowuj produkty suche, sypkie – nie zostawiaj otwartych opakowań, możesz przesypać je do zamykanych pojemników,
• wykorzystuj produkty zgodnie z zasadą „pierwsze weszło, pierwsze wyszło”, produkty 
z krótszą datą przydatności do spożycia ustawiaj z przodu, regularnie sprawdzaj zawartość lodówki i szafek, szczególnie podczas przygotowywania listy zakupów,
• nakładaj mniejsze porcje na talerze, od czego są dokładki,
• nadwyżki żywności zamrażaj bądź wykorzystuj w inny sposób (np. jako nadzienie do pierogów lub ciasta, w pizzy czy bigosie), możesz także podzielić się z innymi (sąsiad, jadłodzielnia etc.),
• możesz korzystać z aplikacji „Too good to go” czy „ Foodsi” – umożliwiają zamówienie 
z restauracji dań, które nie zostały sprzedane, za niższą cenę,
• gdy nie masz pomysłu na zagospodarowanie resztek, korzystaj z pomysłów innych – blogi, książki.
Próbujmy zmieniać przyzwyczajenia. Drobne modyfikacje w naszym codziennym życiu wspierają działania innych w zakresie ochrony środowiska oraz mogą pomóc bardziej potrzebującym.

Źródło: https://ios.edu.pl/
              https://bankizywnosci.pl/ 
              https://projektprom.pl/ 
              https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/pl/MEMO_16_3989